Czerniaków

Dawna wieś szlachecka wzmiankowana już w XIV wieku. W połowie XVI wieku w Czerniakowie stał młyn wodny, a mieszkańcy trudnili się rolnictwem i rybołówstwem. W połowie XVII wieku Czerniaków został włączony do dóbr królewskich Ujazdowa, a w końcu XVII wieku grunty w całości zostały nadane marszałkowi wielkiemu koronnemu Stanisławowi Herakliuszowi Lubomirskiemu. Zbudował on kościół i klasztor Bernardynów przy drodze wiodącej od traktu ujazdowskiego nad brzegiem Wisły do Wilanowa, a nad jeziorkiem Czerniakowskim – drewniany dwór. Głównym projektantem był Tylman z Gameren. Dwór zbudowany był nad samą wodą, na rzucie prostokąta, z czterema narożnymi alkierzami i poprzedzony dziedzińcem wyznaczonym przez boczne oficyny. Był miejscem spotkań towarzyskich i miał przeznaczenie typowo rekreacyjne. Dobra miały równocześnie charakter rolniczy. Opodal dworu znalazły się rozległe zabudowania folwarczne. Pomiędzy dworem a kościołem ciągnęła się wieś. Czerniaków łączyła z Wilanowem lipowa aleja. Dobra wydzierżawił od spadkobierców marszałka król August II. Odbywały się tu wówczas zabawy i uroczystości dworskie, a także parady i ćwiczenia wojskowe. Drewniany dwór rozebrano około połowy XIX wieku, a w pobliżu kościoła w latach 80, w ramach budowy Twierdzy Warszawa, zbudowano fort Czerniaków z wałami ziemnymi i fosami. Założono cmentarz.

Tereny rolne Czerniakowa stanowiły w przeszłości ważne źródło zaopatrzenia Warszawy w produkty rolne, warzywa i owoce. Na placu Bernardyńskim, przed kościołem pod wyzwaniem św. Antoniego Padewskiego, odbywały się gromadzące Warszawiaków odpusty. W międzywojniu wybudowano na okolicznych terenach willowe osiedla w zieleni i nazwano to miasto-ogród Czerniakowem. W latach 70 XX wieku realizacja blokowiska zniszczyła resztki dawnego założenia i dawnej ulicy Bernardyńskiej. Pozostała tylko nazwa ulicy i zespół kościelny, którego wspaniała barokowa architektura Tylmana z Gameren i niezwykle bogaty wystrój wewnętrzny zachwycają do dzisiaj.

Ten opis pochodzi z wirtualnego projektu CHODŹ NAD WISŁĘ, który zrealizowała Fundacja Ja Wisła dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Urzędu Miasta St. Warszawy i wpłat z 1% podatku.