Koncepcja programowa Pawilonu Edukacyjnego „Kamień”
na Golędzinowie (Wyb. Puckie/Wyb. Helskie) wybudowanego w ramach projektu pn. „Ochrona siedlisk kluczowych gatunków ptaków Doliny Środkowej Wisły w warunkach intensywnej presji aglomeracji warszawskiej” (WislaWarszawska.pl, nr LIFE09 NAT/PL/000264), który został zrealizowany przez m.st. Warszawę we współpracy ze Stowarzyszeniem Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków, dzięki wsparciu udzielonemu ze środków pochodzących z dofinansowania Komisji Europejskiej w ramach instrumentu finansowego LIFE+ oraz z dotacji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
(na okres X.2019r – XII.2020r.)

Założenia ogólne:

Człowiek, natura i sztuka…

Pawilon w swojej idei ma być otwartą przestrzenią, która daje wiele możliwości animacji.
Ma służyć raczej do nauki aktywnej poprzez zabawę i czynny udział, niż pasywnej poprzez samo słuchanie czy oglądanie.
Powinna być to w miarę możliwości minimalistyczna przestrzeń, w której będzie można organizować różnego rodzaju zajęcia, warsztaty, wykłady, wystawy czy nawet koncerty – zgodnie z najnowszym nurtem mówienia o przyrodzie i ekologii w sposób wielowymiarowy.

Wszystkie powyższe działania będą służyły przede wszystkim wzmocnieniu świadomości i wypracowaniu nawyków proekologicznych wśród mieszkańców Warszawy, popularyzacji wiedzy o ptakach i przyrodzie nadwiślańskiej, propagowaniu idei ochrony obszarów Natura 2000 oraz przedstawieniu wyjątkowych walorów przyrodniczych obszaru projektowego, a także rozpowszechnianiu informacji założeniach i rezultatach projektu WislaWarszawska.pl oraz dofinansowaniu jego realizacji ze środków UE i NFOŚiGW.

Zajęcia będą skierowane do wszystkich grup wiekowych i społecznych, ze szczególnym naciskiem na dzieci i młodzież w wieku szkolnym.

Założenia szczegółowe:

Pawilon edukacyjny będzie animowany przez Zarząd Zieleni m.st. Warszawy przy współpracy Biura Marketingu Miasta. W Dziale Komunikacji Społecznej Zarządu Zieleni zostanie wyznaczona osoba odpowiedzialna za organizację pracy w Pawilonie i za jego bieżącą obsługę. Docelowo w Pawilonie znajduje się biuro przeznaczone dla dwóch pracowników merytorycznych – edukatorów. Odpowiednio wykwalifikowani edukatorzy dbać będą o prawidłowe wykonywanie zleconych aktywności, tworzenie programu edukacyjno-animacyjnego dla przestrzeni. Większość zajęć będzie zamawiana w drodze zamówienia publicznego, część realizowana siłami własnymi ZZW (zajęcia prowadzone przez specjalistów z danej dziedziny zatrudnionych w ZZW, np. dotychczasowy specjalista ds. ekologii projektu LIFE). Planuje się również udostępnianie Pawilonu na zajęcia edukacyjno-popularyzacyjne organizowane przez organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną ptaków i przyrody.

Godziny otwarcia – pn.-pt. 7.30-15.30 (także w sezonie letnim). W wybrane weekendy w sezonie wiosenno-letnim godziny pracy 9.00-17.00. W celu przeprowadzenia warsztatów, których charakter tego wymaga, można udostępniać pawilon także w innych wybranych godzinach.

Zajęcia (lekcje/wykłady/warsztaty/wystawy/koncerty itp.) mogą odbywać się w głównej sali wystawienniczo-wykładowej, na antresoli, a także na zewnątrz na polanie rekreacyjno-piknikowej.

W trakcie prowadzenia aktywności i zajęć, pomogą materiały opracowane w ramach przedmiotowego projektu WisłaWarszawska.pl – m.in. scenariusze lekcji i gier terenowych, ale także broszury edukacyjne, przewodniki, kolorowanki, testy i filmy. Zakłada się, że zostaną stworzone na potrzeby zajęć nowe materiały, które będą nawiązywać do charakteru miejsca oraz potrzeb zrealizowanego projektu.

Planowane aktywności:

1. Prowadzenie przez wybrane podmioty zewnętrzne regularnych zajęć dla dzieci i młodzieży w ramach zajęć szkolnych, w tym:
a) dla kl. I-III z warszawskich szkół podstawowych, zgodnie ze scenariuszami zajęć powstałymi w ramach projektu:
• Zajęcia terenowe „Poznajemy las łęgowy nad Wisłą”
• Zajęcia terenowe „Czy Wisła jest czysta?”
• Zajęcia terenowe „Zwierzęta nad Wisłą”
• Zajęcia plastyczne „Wisła z lotu ptaka”
• Zajęcia plastyczne „Ptasie gniazdo na talerzu”
• Zajęcia plastyczne „Tworzymy album o ptakach”
• Zajęcia plastyczne „Drzewo i jego mieszkańcy”
• Zajęcia plastyczne „Znak informacyjny z materiałów recyklingowych”
– współpraca z Biurem Edukacji m.st. Warszawy;
b) dla szkół różnych poziomów oraz przedszkoli zgodnie z powstałymi w ramach projektu scenariuszami zajęć lekcyjnych pt. „Wisła w Warszawie – ochrona i zagrożenia”.
2. Prowadzenie zajęć dla nauczycieli ze szkół podstawowych (klasy I-III) dot. scenariuszy lekcji powstałych w ramach projektu, w formie warsztatów pn. „Życie nad Wisłą – pomysły na zajęcia terenowe” (tak jak miało to już miejsce w ramach realizacji projektu) – współpraca z Biurem Edukacji m.st. Warszawy.
3. Wykłady dla służb miejskich dot. przepisów obowiązujących na terenie międzywala jako kontynuacja działań podjętych już w trakcie realizacji projektu.
4. Warsztaty związane z wykorzystaniem naturalnych surowców do produkcji przedmiotów funkcjonalnych – łódki, domki dla ptaków, czy sanki lub narty etc.
5. Warsztaty przyrodnicze – wspólne poznawanie i nauka o nadwiślańskich gatunkach roślin i zwierząt ich cyklu życia i rozwoju – w podziale na gatunki.
6. Projekcje przyrodnicze 3D na sklepieniu budynku kamienia – wyświetlanie modeli żyjących w środowisku przyrodniczym Wisły ptaków (Mapping , soundscape).
7. Projekcie filmów ekologicznych z całego świata łączące się tematyką z idea projektu, w ramach którego został zbudowany kamień – także w formie letniego kina plenerowego (np. raz w tygodniu); wyświetlany będzie m.in. powstały w ramach projektu film przyrodniczy pt. „Wisła Warszawska”.
8. Organizacja proekologicznych wystaw czasowych (w tym instalacji) na antresoli budynku.
9. Zajęcia obejmujące prezentację i popularyzację aplikacji mobilnej aktywizującej dzieci oraz rodziny na obszarze objętym projektem, wykorzystującej technologie AR lub VR i prezentującej przyrodę nadwiślańską.
10. Prezentacja materiałów w formie papierowej promujących obszar projektu i wskazujących chronione gatunki – łączących się z obiektami AR lub VR w aplikacji mobilnej.
11. Koncerty muzyki alternatywnej – związanej z ekologią.
12. Cykliczne koncerty muzyki klasycznej połączonej z ekologią.
13. Cykl szkoleń ekologicznych z zakresu opieki nad elementami przyrody, wskazujących możliwości i styl życia w harmonii z naturą.
14. Cykl wycieczek nad Wisłą w poszukiwaniu chronionych gatunków z przewodnikiem, z wykorzystaniem pawilonu jako bazy wypadowej i miejsca przeprowadzenia części kameralnej zajęć.
15. Kuchnia roślinna – wspólne gotowanie w duchu zero waste.
16. Warsztaty z sadzenia roślin i opieki nad nimi.
17. Tworzenie zabawek z materiałów naturalnych np. wszechobecnej nad Wisłą wikliny.
18. Wycieczki po terenie nadwiślańskim połączone z prelekcjami w pawilonie na temat walorów doliny Wisły, nadwiślańskiej przyrody i jej ochrony oraz projektu WislaWarszawska.pl – przeznaczone m.in. dla turystów i innych osób odwiedzających Warszawę.

Obecna współpraca:

Zarząd Zieleni m.st Warszawy realizuje projekty edukacyjne we współpracy z wieloma podmiotami, m.in.:
1. Klub Gaja: Spacery dendrologiczne i „Śladem ciszy”
Ile lat żyje drzewo? Jakie krzewy są jadalne, a które mają właściwości lecznicze? Odpowiedzi można poznać podczas spacerów w parku przy Służewskim Domu Kultury.
2. Dzika Ochota – projekt Ich Miasto
Przyrodniczy cykl ICH MIASTO realizowany przez Akademię Dzikiej Ochoty we współpracy z Zarządem Zieleni m.st. Warszawy. To pierwszy tak duży projekt promujący przyrodę warszawskich parków. Obejmuje 30 spacerów, w tym wycieczki rowerowe, poranne słuchanie ptaków, konkurs i wystawę fotograficzną.
3. Projekt „Naprzód działki”
Prowadzony na zlecenie Zarządu Zieleni przez Stowarzyszenie Aktywności Miejskich „Rozkwit”, w porozumieniu z Okręgiem Mazowieckim Polskiego Związku Działkowców. Obejmuje warsztaty z ogrodnictwa i rzemiosła, zajęcia z jogi na terenie ogrodów działkowych, spacery przyrodoznawcze oraz międzypokoleniowe spotkania integracyjne.
4. Bioblitz w Parku Morskie Oko
Fundacja alter Eko wspólnie z Zarządem Zieleni m.st. Warszawy przeprowadzi inwentaryzację społeczną w Parku Morskie Oko. To okazja, by zapoznać się z roślinami, zwierzętami i grzybami występującymi na tym terenie.
5. BioBlitz Warszawa – zbadaj przyrodę miast
Z Fundacją Alter Eko zorganizowany został cykl spacerów 14-16 czerwca 2019 r. w Parku Fosa i Stoki Cytadeli oraz w Dolinie Służewskiej.
6. Współpraca z Biurem Kultury i Business and Culture – Warszawa w Kwiatach i zieleni
Współorganizator najstarszego w Polsce konkursu o tematyce integrującej środowisko, któremu leży na sercu piękno Miasta Stołecznego Warszawy, angażujące się w jego upiększanie poprzez ukwiecanie przestrzeni publicznej.
7. HORECA – Czysta Wisła
W ramach siedmiu projektów z budżetu obywatelskiego trwa projekt pn. „Czysta Wisła”, obejmujący Bielany, Praga Południe i Północ, Śródmieście, Wawer i Żoliborz w granicach międzywala. Głównym komunikatem inicjatywy jest pięć zasad zachowania nad Wisłą: Samo się nie wyrzuci!; Zwierzaki to Ty – szanuj; Przyroda – rzecz święta; Ogień tylko w miejscach dozwolonych i Alkohol tylko w rozsądnych dawkach.
W ramach przedsięwzięcia organizowany jest szereg akcji promocyjno-edukacyjnych pod wspólnym hasłem „Przybij piątkę nad Wisłą!”, m.in. bezpłatne rejsy edukacyjne po Wiśle, pikniki przyrodnicze na plażach oraz spotkania z influencerami.
8. Mikrowyprawy w Zieleń Warszawską
Mikrowyprawy w Zieleń Warszawską skierowane są do wszystkich – małych i dużych odkrywców natury. To ekoedukacyjna forma rozrywki, idealna na rodzinny weekend. Jest to cykl spacerów przyrodniczo-edukacyjnych odbywających się również w międzywalu Wisły.