Cierniczek – Pungitius pungitius L. 1758
Jest przedstawicielem rodziny ciernikowatych. Osiąga rozmiary 4–6 cm. Ciało cierniczka jest bardziej smukłe niż u ciernika. Cecha charakterystyczną tego gatunku jest rząd kolców znajdujących się na grzbiecie. Są krótsze niż u ciernika i jest ich przeważnie 9–10. „Ciernie” położone są naprzemiennie z prawej i lewej strony linii grzbietu. Płetwy brzuszne przekształcone w parę kolców brzusznych. Głowa cierniczka jest duża, zakończona otworem gębowym o półgórnym położeniu. Oczy duże. Płetwa grzbietowa i odbytowa są zbliżonej długości i leżą naprzeciw siebie. Płetwa ogonowa mała. Funkcje napędu i sterowania przejęły płetwy piersiowe. Głowa i ciało bez łusek. Jedynie na trzonie ogonowym, wzdłuż linii bocznej znajduje się około dziesięciu kostnych płytek. Ubarwienie grzbietu cierniczka jest szarooliwkowe. Boki jaśniejsze, beżowe, lekko prążkowane. Brzuch białawy. Samce podczas okresu rozrodczego przybierają ubarwienie godowe. Gardło i piersi zabarwiają się na ciemno. Płetwy brzuszne są pomarańczowe, a cierniste kolce jasnoniebieskie. Starsze samce mają często kolor całkowicie czarny. Samice nie przybierają barw godowych. Cierniczek rozprzestrzeniony jest wokół prawie całego bieguna północnego, strefy zimnej i umiarkowanej. W Europie na północ od Pirenejów, Alp i Bałkanów, od zachodniej Francji przez Irlandię, Anglię, zlewiska Morza Północnego i Bałtyku po Morze Białe. W Polsce cierniczek jest bardzo pospolity, zasiedla przybrzeżne wody Bałtyku. Występuje również w rzekach, zbiornikach zaporowych i jeziorach. Brak go w południowej części kraju. Zajmuje stanowiska o dużym zagęszczeniu roślin i gliniastym dnie. Pokarmem cierniczka są larwy i poczwarki owadów wodnych, wioślarki, widłonogi oraz małżoraczki. Chętnie żeruje na ikrze innych gatunków ryb.

Sezon rozrodczy cierniczka trwa od maja do sierpnia. Samica składa ikrę 6–8 razy do gniazd różnych samców. Gniazda, które w odróżnienia od dość prymitywnych przydennych budowli ciernika, są zawieszane pośród podwodnej roślinności i mają bardziej złożoną konstrukcję, dla której podstawowym budulcem są szczątki roślin. Po tarle samiec opiekuje się ikrą i świeżo wyklutym potomstwem.

Ten opis pochodzi z wirtualnego projektu CHODŹ NAD WISŁĘ, który zrealizowała Fundacja Ja Wisła dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Urzędu Miasta St. Warszawy i wpłat z 1% podatku.