Nad Wisłą przebywa wiele rybożernych ptaków, które tutaj mogą łatwo odnaleźć odpowiedni dla siebie pokarm. Przyjmują różne strategie polowania na ryby – niektóre, np. rybitwy, wypatrują ich w locie i rzucają się na nie z powietrza, inne za nimi nurkują, jak np. kormorany. Jeszcze inne wypatrują ofiar, stojąc na płyciźnie, i gdy którąś namierzą, ostrym dziobem szybko ją atakują i zręcznym ruchem szyi wyciągają z wody. Do tej ostatniej grupy należą czaple.
W Polsce najpospolitsza jest czapla siwa. Oprócz niej na warszawskim odcinku Wisły można od czasu do czasu, przede wszystkim w okresie migracji, spotkać też czaplę białą. Różni się ona wyraźnie od czapli siwej – jak sama nazwa wskazuje, całe jej upierzenie jest białe, nie sposób więc pomylić tych dwóch gatunków.
Czaple najczęściej obserwuje się wyczekujące na ofiarę na płyciznach lub odpoczywające na brzegu rzeki. Nad Wisłą przebywają przede wszystkim osobniki, które w danym roku nie przystępują do lęgów, lub młode i dorosłe ptaki po zakończeniu sezonu lęgowego. Kolonie lęgowe zakładane są raczej na brzegach spokojniejszych zbiorników wodnych o dużej dostępności pokarmu.

Rozpoznawanie
Czapla siwa jest dużym ptakiem, o długości ciała dochodzącej do 85–100 cm i rozpiętości skrzydeł 155–175 cm. Ma charakterystyczne długie nogi, co upodabnia ją do bocianów i żurawi, z którymi często bywa mylona przez laików. U czapli nie występuje dymorfizm płciowy – samiec i samica są upierzone tak samo.
Głowę czapla siwa ma białą, z czarnymi bokami ciemienia i ozdobnymi piórami na potylicy. Dziób jest żółty, a długa szyja – biaława, z rzędami ciemnych pasów ułożonych w pionowe linie. Skrzydła, wierzch ciała i ogon są szare, z elementami czerni. Pasy na szyi stanowią ubarwienie maskujące – gdy czapla stoi na brzegu rzeki z szyją wyciągniętą do góry, może być prawie niewidoczna na tle roślinności.
Także w locie nie da się pomylić czapli z innymi gatunkami ptaków, ponieważ w czasie lotu wyciąga ona długie nogi do tyłu, a poza tym składa szyję w kształt litery S, przez co wygląda, jakby kładła sobie głowę na barkach. W przeciwieństwie do czapli żurawie i bociany latają zawsze z wyprostowanymi szyjami.
Czapla ma szyję zbudowaną nieco inaczej niż większość ptaków, w dwóch miejscach występuje bowiem coś w rodzaju stawów, które umożliwiają jej ułożenie w S, a także bardzo szybkie wyrzucanie w konkretnym kierunku, np. w trakcie polowania lub w przypadku obrony. Dlatego też jeśli spotka się czaplę, nawet ranną i osłabioną, należy przede wszystkim uważać na jej dziób i brać pod uwagę, że jej szyja jest znacznie dłuższa, niż się wydaje. Specyficzna budowa szyi jednak znacznie ogranicza możliwość poruszania nią na boki, co sprawia, że czapla nie jest w stanie np. sięgnąć do gruczołu kuprowego (produkuje on wydzielinę, która po rozprowadzeniu na piórach zapewnia im wodoodporność). U czapli gruczoł ten utracił swą funkcję i występuje jedynie w formie zredukowanej. Jego rolę przejęły pióra pudrowe – kępki piór na piersi i bokach ciała. Kruszą się one i łuszczą, tworząc puder, który ptak rozprowadza dziobem po piórach.

Rozmnażanie
Czaple lęgną się w koloniach, często wspólnych z kormoranami, w pobliżu zbiorników wodnych zasobnych w pokarm. Kolonie czapli nazywa się czaplińcami. Gniazda najczęściej umieszczone są wysoko na drzewach. W czaplińcu może znajdować się od kilku do kilkuset gniazd, co zależy przede wszystkim od dostępności pokarmu.
Gniazdo czapli zbudowane jest z gałązek i witek wierzbowych, a wyściółka – wykonywana z liści i trawy. Oba ptaki z pary budują je wspólnie i razem strzegą go przed innymi parami. Naprawę starych lub budowę nowych gniazd czaple rozpoczynają na początku marca, a pod koniec miesiąca składają w nich jaja. Po ok. 26 dniach wykluwają się pisklęta; najczęściej jest ich 3–5, a czasami bywa nawet 7.
Pisklęta wykluwają się okryte srebrnym puchem i przez pierwsze 3 tygodnie życia muszą być dogrzewane przez rodziców. Pozostają w gnieździe nawet do 50 dni. W tym czasie są karmione zwróconym, nadtrawionym pokarmem. Niekiedy rodzice muszą strzec piskląt przed sąsiadami.
W okresie lęgów czaple są dość wrażliwe na zakłócanie spokoju przez ludzi i prawdopodobnie dlatego nad Wisłą na odcinku warszawskim nie obserwujemy kolonii tego gatunku. Badania pokazują, że zbyt częste niepokojenie czapli w koloniach może spowodować spadek sukcesu gniazdowego poszczególnych par.

Pokarm
Czaple żerują od świtu do zmierzchu. Polują przede wszystkim na ryby, których dziennie mogą zjeść 300–500 g. Najczęściej są to niewielkie gatunki, o długości ciała do 10 cm. Większe ofiary ptak rozdrabnia na kawałki. Od czasu do czasu poluje także na drobne gryzonie, płazy i larwy owadów.

Literatura
Graszka-Petrykowski D.: Ptaki: profesjonalny przewodnik dla początkujących obserwatorów. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2005.
Jakubas D., Manikowska-Ślepowrońska B., 2013. Response of Grey Herons (Ardea cinerea) to human disturbance in a suburban village in Poland. Ornis Fennica, 90:00.
Kruszewicz A.: Ptaki Polski Tom I., Warszawa, Wydawnictwo Multico, 2005.
Svensson L., Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Multico Oficyna Wydawnicza, 2011.
Tomiałojć L., Stawarczyk T.: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław. Wyd. PTPP „pro Natura”, 2003.