Jazgarz

Autor: Janusz Ligięza    

JazgarzGymnocephalus cerenuus L. 1758
Jest rybą należącą do rodziny okoniowatych. Ciało jazgarza jest lekko wygrzbiecone. Głowa o tępym pysku zakończona półdolnym otworem gębowym. Wieczko skrzelowe zaopatrzone w ostry kolec. Oczy duże, osadzone bardzo wysoko. Na spodzie głowy płytkie, okrągłe dołki śluzowe. Łuski drobne, ktenoidalne (grzebykowe). U jazgarza, w odróżnieniu od okonia i sandacza, płetwy grzbietowe są zrośnięte. Pierwsza składa się z twardych i kłujących promieni, druga zaś z promieni miękkich. Płetwy brzuszne posiadają ostry kolec. Dwa podobne znajdują się w płetwie odbytowej. Jazgarz osiąga długość 12-15 cm, maksymalnie 20 cm. Ubarwienie grzbietu ciemne, zielonooliwkowe do zielonoszarego, z nieregularnie rozmieszczonymi ciemnymi plamami. Boki ciała jaśniejsze od grzbietu, nieregularnie nakrapiane, czasem z pomarańczowawym odcieniem. Strona brzuszna biaława, zielonkawobiała. Płetwy grzbietowa i ogonowa z rzędami ciemnych plamek. Jazgarz występuje w rzekach nizinnych i ich ujściach, w zbiornikach zaporowych, w jeziorach oraz w słonawych wodach Bałtyku. Obszar geograficznego występowania jazgarza zajmuje prawie całą Europę z wyjątkiem północnej Skandynawii, Szkocji, Irlandii, południowo-zachodniej Francji, Włoch i Hiszpanii. Na Syberii zasiedla wody zlewni Oceanu Lodowatego. Spotykany jest również w słonawych wodach morza Aralskiego. Jazgarz jest gatunkiem o niewielkich wymaganiach środowiskowych. W ciągu dnia w poszukiwaniu pokarmu penetruje płytkie, przybrzeżne rejony. Kryje się tutaj wśród podwodnej roślinności lub pod konarami zatopionych drzew. Noc spędza w stadach w głębszych miejscach o piaszczystym podłożu i słabym prądzie wody. Jazgarz jest niezwykle żarłoczną rybą. Odżywia się wioślarkami, larwami owadów, małymi mięczakami oraz ikrą i wylęgiem ryb.

Tarło jazgarza przypada od marca do maja w temperaturze wody 10-15°C. Do rozrodu wybiera miejsca w płytkiej strefie brzegowej. Ikra składana jest porcjami na kamieniach, rzadziej na roślinach, w postaci galaretowatych sznurów.

Jazgarz jest przypadkowo i niechętnie łowiony przez wędkarzy, ze względu na jego kolce, małe rozmiary, wydzielanie dużej ilości lepkiego śluzu i trudną do oskrobania łuskę.

Jazgarz (źródło: Wikimedia, fot. Tiit Hunt, licencja CC BY-SA 3.0)

Jazgarz (źródło: Wikimedia, fot. Tiit Hunt, licencja CC BY-SA 3.0)

Ten opis pochodzi z wirtualnego projektu CHODŹ NAD WISŁĘ, który zrealizowała Fundacja Ja Wisła dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Urzędu Miasta St. Warszawy i wpłat z 1% podatku.

Projekt "Ochrona siedlisk kluczowych gatunków ptaków Doliny Środkowej Wisły
w warunkach intensywnej presji aglomeracji warszawskiej" otrzymał dofinansowanie
z instrumentu Finansowego LIFE+ Wspólnoty Europejskiej oraz ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.