Kanał Żerań – Zegrze jest to sztuczny kanał żeglugowy łączący Wisłę z Zalewem Zegrzyńskim. Powstał w czasie budowy zapory wodnej na Narwi w Dębem i łączy Wisłę z zalewem. Pozwala na pływanie statkami, głównie pasażerskimi i sportowo-turystycznymi, z Warszawy na jezioro i dalej Narwią, aż na Mazury lub w górę Bugu i z powrotem.
Wlot z Wisły do Kanału Żerańskiego znajduje się przy EC Żerań. Na początku kanału wybudowano śluzę żeglugową, pozwalającą jednostkom pływającym pokonać różnicę poziomów pomiędzy wodą w Wiśle i wodą w zalewie. Poziom w zalewie jest zawsze wyższy niż w rzece i praktycznie stały, w Wiśle – zmienny, zależny od wielkości przepływu w danym momencie. Śluza jest budowlą o solidnej konstrukcji żelbetowej. Głównymi jej elementami są komora śluzy oraz wrota stalowe górne (od strony kanału) i dolne (od strony Wisły). Gdy statek dopływa do śluzy od strony Wisły, zwykle dolne wrota są otwarte i może on wpłynąć bez przeszkód do komory, gdzie cumuje. Następnie obsługa śluzy zamyka wrota i napełnia komorę wodą, przy użyciu specjalnych kanałów obiegowych. Po zrównaniu się poziomu wody w komorze z poziomem kanału otwierane są górne wrota i statek wypływa w kierunku zalewu. Śluzowanie w dół odbywa się w taki sam sposób, tylko w odwrotnej kolejności.

Ten opis pochodzi z wirtualnego projektu CHODŹ NAD WISŁĘ, który zrealizowała Fundacja Ja Wisła dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Urzędu Miasta St. Warszawy i wpłat z 1% podatku.