Komora wodna

Blisko praskiego brzegu Wisły, u zbiegu ulicy ks. Ignacego Kłopotowskiego z Wybrzeżem Szczecińskim, 250 m na płd. od mostu Śląsko-Dąbrowskiego znajduje się Komora wodna, zwana również Domem pod kolumnami. Obiekt ma 18 kolumn. To budynek mający postać klasycystycznego pałacyku. Obiekt został zbudowany w latach 1824-1925 według projektu architekta włoskiego, Antonia Corazziego, który w Polsce w pierwszej połowie XIX w. zaprojektował i zrealizował ponad 50 dzieł, w tym w Warszawie podjął modernizację placów: m.in. Teatralnego i Bankowego oraz zaprojektował Pałac Staszica.

Budynek wybudowano dla potrzeb Miejskiego Wydziału Mostowego. W tym budynku mieściła się siedziba urzędników kontrolujących poziom wody w Wiśle oraz pobierających opłaty za korzystanie z drewnianego mostu łyżwowego, którym od wiosny do jesieni można było przeprawić się na drugi brzeg Wisły. Na zimę przeprawa była rozbierana, aby nie zniszczyła jej kra płynąca wiosną. Most łyżwowy – to przeprawa tymczasowa. Konstrukcja jest oparta na płaskodennych łodziach (łyżwa to staropolska nazwa czółna płaskiego). Pierwsza i ostatnia łódź jest zakotwiczona do brzegu rzeki.

Obiekt zdobi płaskorzeźba dłuta Tomasza Accadiego. Przedstawia ona greckiego boga morza, opiekuna żeglarzy i rybaków, Posejdona, w towarzystwie delfinów. Posejdon jedzie na rydwanie ciągniętym po falach wodnych przez cztery konie, które mają rybie ogony. Na budynku, u jego podstawy jest wmurowany żeliwny wodowskaz pokazujący rekordowe stany wody w Wiśle: 28 sierpnia 1839 (stan wody – równy z terenem na którym stoi komora), 29 sierpnia 1813 (stan wody – około 10 cm powyżej stanu z 1839 r.) i 26 lipca 1844 (najwyższy stan wody – około 62 cm powyżej stanu z 1839 r.).

Po oddaniu do użytku żelaznego mostu Aleksandrowskiego (później mostu Kierbedzia) 22 listopada 1864 r., komora wodna straciła swoje znaczenie.

Komora wodna jest zabytkiem chronionym prawem. W latach 1975-1980 rekonstrukcję i adaptację obiektu według projektu architekta Bolesława Świderskiego wykonały pracownie konserwacji zbytków. Obecnie w tym pałacyku mieści się Urząd miasta stołecznego Warszawy (rejestracja: noworodków, zgonów, małżeństw; oraz wydawanie odpisów akt), Urząd Stanu Cywilnego miasta stołecznego Warszawy (Pałac Ślubów).

Ten opis pochodzi z wirtualnego projektu CHODŹ NAD WISŁĘ, który zrealizowała Fundacja Ja Wisła dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Urzędu Miasta St. Warszawy i wpłat z 1% podatku.