Koza – Cobitis taenia L. 1758
Jest niewielką rybą z rodziny kozowatych, osiągającą długość 8–13 cm. Ciało kozy jest silnie wydłużone i bocznie spłaszczone. Głowa wydłużona, bocznie silnie ścieśniona. Otwór gębowy wąski, dolny. Na górnej szczęce sześć krótkich wąsików – cztery z przodu, dwa w kącikach warg. Przedni otwór nosowy rurkowaty i krótki. Oczy średniej wielkości wysoko osadzone na głowie. Tuż pod okiem w fałdzie skórnym ukryty jest ruchomy, podwójny kolec, charakterystyczna cecha wszystkich gatunków kóz. Całe ciało pokryte małymi, cienkimi łuskami. Grzbiet kremowożółty z ciemnymi, brązowymi plamami, kreskami i marmurkowymi wzorami. Boki koloru piaskowego z rzędem ciemnobrązowych, jasno obramowanych plam, łączących się ze sobą czarną, cienką linią. Nad nimi podobny rząd plam mniejszych. Brzuch białawy. Na górnej krawędzi nasady ogonowej czarna plama. Koza występuje tylko w rzekach zlewni Bałtyku, oraz w Dunaju. W Polsce szeroko rozpowszechniona, nie występuje tylko w rzekach górskich. W rzekach wybiera stanowiska o słabym nurcie i mulisto-piaszczystym dnie. Zasiedla także słabo zeutrofizowane jeziora. Żeruje w pobliżu dna. W chwilach zagrożenia zakopuje się w podłożu, wystawiając na wierzch tylko wierzch głowy i oczy. Jej pokarmem są głównie widłonogi, małżoraczki, wioślarki, skąposzczety, małe nicienie oraz larwy ochotkowatych.

Tarło kozy trwa od maja do początków lipca, przy temperaturze wody powyżej 16–18°C. Na miejsce rozrodu wybiera stanowiska w płytkiej wodzie, bogato porośniętej roślinnością zanurzoną.

Mocą rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną,koza została objęta ścisłą ochroną. Znajduje się również na liście gatunków zwierząt chronionych w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 – załącznik II Dyrektywy Siedliskowej.

Ten opis pochodzi z wirtualnego projektu CHODŹ NAD WISŁĘ, który zrealizowała Fundacja Ja Wisła dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Urzędu Miasta St. Warszawy i wpłat z 1% podatku.