Martwe drewno to zarówno stojące, jak leżące drzewa, pnie, konary, gałęzie, które obumarły. Im bardziej naturalny i cenny las, tym więcej w nim martwego drewna. Spójrzmy na zdjęcia z puszczy Białowieskiej. Przewrócone, wiekowe drzewa są charakterystyczne dla jej pierwotnego charakteru. Ich rola to nie tylko nadawanie puszczy dzikiego i tajemniczego wyglądu. Najważniejsze, że dzięki nim utrzymuje się różnorodność biologiczna. Od martwego drewna uzależnione jest przetrwanie w lesie wielu gatunków owadów i innych bezkręgowców. W różnych fazach rozkładu drewna zasiedlają je różne gatunki bezkręgowców. One z kolei są pokarmem dla większych zwierząt. Polują na nie między innymi ropuchy, gryzonie, małe ssaki owadożerne, jak np. ryjówki czy jeże oraz różne gatunki ptaków. Na polowanie na większe zwierzęta przybywają tu kuny i łasice.

W martwym drewnie schronienie znajduje wiele gatunków ssaków, ptaków, płazów i gadów. W zakamarkach mogą nocować, wychowywać młode, przetrwać zimę. W stertach gałęzi mogą ukryć się przed drapieżnikami małe zwierzęta, bezpiecznie mogą gniazdować ptaki. W murszejących pniach zimują np. traszki i żaby moczarowe. Ptaki, szczególnie dzięcioły, poszukują w martwym drewnie pokarmu i miejsca na dziuple lęgowe. Z dziupli korzystają także nietoperze. Chętnie zamieszkują tu dzięcioły, sowy, sikory, szpaki i muchołówki. Stare, dziuplaste wierzby są charakterystycznym miejscem zamieszkania rzadkiej sowy pójdźki i barwnego dudka. Spośród gatunków występujących nad warszawską Wisłą zarówno nasz najmniejszy dzięcioł – dzięciołek, dzięcioł średni, jak i największy – dzięcioł czarny chętnie wykuwają dziuple w martwym drewnie. Ponieważ prawie wszystkie dziuple dzięciołów są co roku wykuwane na nowo, zapotrzebowanie na martwe drzewa jest bardzo duże. Jego brak może poważnie ograniczać liczebność tych pożytecznych dla człowieka ptaków. Szczególnie, że dla większości gatunków dzięciołów około 70% miejsc żerowania stanowią martwe drzewa oraz martwe części żywych drzew. Gdy drzewa się przewracają powstają wykroty, które również są ważną kryjówka dla zwierząt. Gnieżdżą się tu chętnie maleńkie strzyżyki, muchołówka szara, rudzik i różne drozdy. Martwe drewno umożliwia przetrwanie także wielu gatunkom grzybów, dzięki czemu w lesie jest ich większa różnorodność.

Las w pełni żyje naprawdę tylko wtedy, gdy jest w nim martwe drewno. Dlatego obecnie w wielu krajach stosuje się specjalne działania mające na celu zwiększenie ilości martwego drewna w lesie.

Ten opis pochodzi z wirtualnego projektu CHODŹ NAD WISŁĘ, który zrealizowała Fundacja Ja Wisła dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Urzędu Miasta St. Warszawy i wpłat z 1% podatku.