Wrona siwa
Spacerując nad Wisłą można spotkać też pospolite ptaki, spotykane również w parkach, na skwerach i podwórkach. Jednym z nich jest wrona siwa – duży czarno-szary ptak, odzywający się charakterystycznym krakaniem. Wrony najczęściej spacerują nad brzegiem Wisły, przeszukują w poszukiwaniu pokarmu śmietniki, śmieci zostawione przez ludzi i wszystko co wyrzuci na brzeg rzeka. Bardzo często zbliżają się do ludzi i nie uciekają od nich szybko, dopóki nie poczują, że są przez nich obserwowane.
Wrony występują w całej Polsce i zalicza się je do średnio licznych gatunków lęgowych. Gniazdują w miastach, na wsiach, w krajobrazie rolniczym, nad morzem i w górach, można je spotkać dosłownie wszędzie. Pierwotnie jednak nie wchodziła do miast, w Warszawie pojawiła się w latach 30. XX wieku.
Rozpoznawanie
Wrona siwa jest średniej wielkości przedstawicielem krukowatych o rozpiętości skrzydeł sięgającej 80–100 cm i masie ciała ok. 0,5 kg. Grzbiet i brzuch ptaka są popielatoszare, a głowa, skrzydła i ogon zupełnie czarne z metalicznym połyskiem. Dziób jest bardzo masywny i także czarny. Wrona często mylona jest z gawronem i kawką. Warto zapamiętać jednak, że kawka jest ptakiem znacznie mniejszym, jej ubarwienie jest także szaro-czarne, jednak kontrast między poszczególnymi kolorami jest znacznie mniejszy. Gawron z kolei ma całe upierzenie zupełnie czarne.
Rozmnażanie
Wrony zakładają swoje gniazda zwykle na obrzeży zadrzewień, na wierzchołku wysokiego drzewa. Dzięki temu gniazdo jest skryte w koronie drzewa, a jednocześnie dostęp do niego jest dla ptaków dogodny. Gniazdo budowane jest z patyków, gałązek i wylepione w środku błotem lub gliną. Wyściółka tworzona jest często z łyka drzewa, trawy, mchu, piór innych ptaków czy włosów. Jaja składane są w połowie kwietnia i wysiadywane przez samicę przez 18–21 dni. Pisklęta wron są typowymi gniazdownikami – wykluwają się zupełnie łyse i ślepe, niezdolne nie tylko do samodzielnego poruszania się i zdobywania pokarmu, lecz także do termoregulacji. Dlatego w pierwszych dniach życia są karmione i ogrzewane przez rodziców w gnieździe.
Pisklęta wron wychodzą z gniazda jako kilkutygodniowe podloty, kiedy nie potrafią jeszcze dobrze latać. W pierwszych dniach poza gniazdem, dokarmiane i strzeżone przez rodziców, uczą się latania, dowiadują się od rodziców, gdzie szukać pokarmu i przed czym uciekać. Rodzice w tym czasie przepędzają od piskląt inne ptaki i niebezpieczne zwierzęta, dzięki swojej zaciętości są w stanie nawet przegonić psa czy kota. Niestety w miastach ludzie bardzo często znajdując takie wronie przedszkolaki, zakładają niesłusznie, że wypadły one z gniazda i nie poradzą sobie bez pomocy człowieka. Co roku do Azylu dla Ptaków trafia kilkadziesiąt wronich podlotów, które zostałyby znacznie lepiej wychowane przez własnych rodziców niż przez ludzi.
Czy wrona zagraża innym ptakom?
Wrona jest ptakiem wszystkożernym – przede wszystkim poluje na ssaki, ptaki, owady i dżdżownice, zjada także padlinę, ale uzupełnia swoją dietę o owoce i nasiona roślin. Bardzo często żeruje na śmietnikach i przebiera odpadki wyrzucone przez Wisłę na brzeg.
Dosyć duże kontrowersje sprawia fakt, że wrona zjada często jaja i pisklęta innych ptaków czy młode zające występujących na jej terytorium. Coraz częściej koła łowieckie i niektóre organizacje pozarządowe postulują, by pozwolić na ograniczenie liczebności wron siwych, szczególnie na terenach, gdzie lęgną się zagrożone wyginięciem gatunki ptaków. Jak na razie jednak zgody na takie działania nie są wydawane.
Fot. Ewa Kominek
Inteligencja
Wrony należą do rodziny krukowatych, która uważana jest, obok papug, za jedną z najinteligentniejszych grup ptaków. W laboratoriach wielu naukowców bada ich zdolności posługiwania się narzędziami, które przejawia m.in. wrona brodata z Nowej Kaledonii, wybierająca odpowiednie patyczki do wyciągania spod kory larw owadów. Na co dzień możemy obserwować wyjątkowo sprytne zachowania wron w naszym otoczeniu. Wrony bardzo często grzebią w śmietnikach i są w stanie ocenić, w których opakowaniach warto szukać pokarmu – jeśli znajdą zamkniętą paczkę czegoś smakowitego bez problemu mogą ją otworzyć. Poza tym wrony w miastach znalazły ciekawy sposób na rozłupywanie pełnych cennych tłuszczów orzechów – zrzucają je na ulice i chodniki i czekają, aż ktoś je rozjedzie lub rozdepcze. Potem już tylko zbierają uwolnionego ze skorupki orzecha.
Literatura
Kruszewicz A.: Ptaki Polski Tom II., Warszawa, Wydawnictwo Multico, 2005
Svensson L., Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Multico Oficyna Wydawnicza, 2011.
Tomiałojć L., Stawarczyk T.: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław. Wyd. PTPP „pro Natura”, 2003.
Woolfson E., Corvus. Życie wśród ptaków, Warszawa, Wydawnictwo WAB, 2012.
INDEKS